تأسیسات ساختمان شامل چه مواردی است؟

در هر پروژه ساختمانی، پس از اجرای اسکلت و سازه، یکی از مراحل حیاتی، اجرای تأسیسات ساختمان است. تأسیسات به مجموعه‌ای از سیستم‌ها و زیرساخت‌های مکانیکی، الکتریکی و کنترلی اطلاق می‌شود که یک ساختمان را به مکانی قابل سکونت، ایمن و کاربردی تبدیل می‌کند. اما تأسیسات ساختمان شامل چه مواردی است؟ و چه نقشی در کیفیت نهایی یک پروژه دارد؟ در این مقاله از زبان یک شرکت ساختمانی تخصصی، به بررسی کامل این موضوع می‌پردازیم.

تأسیسات ساختمان چیست؟

تأسیسات ساختمان به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:

1. تأسیسات مکانیکی (لوله‌کشی، گرمایش، سرمایش، تهویه و ...)

2. تأسیسات الکتریکی (روشنایی، برق‌کشی، آیفون، اعلام حریق و ...)

این زیرساخت‌ها نه‌تنها راحتی و آسایش ساکنان را فراهم می‌کنند، بلکه نقش مهمی در ایمنی، بهره‌وری انرژی، کاهش هزینه‌ها و عمر مفید ساختمان ایفا می‌نمایند.

بخش‌های اصلی تأسیسات مکانیکی

1. سیستم لوله‌کشی آب سرد و گرم

یکی از ابتدایی‌ترین اجزای تاسیسات، لوله‌کشی صحیح و اصولی برای تأمین آب سرد و گرم بهداشتی در کل ساختمان است. انتخاب لوله مناسب، مسیر لوله‌کشی و فشار مناسب آب، در این بخش بسیار مهم است.

2. فاضلاب و تخلیه آب‌های سطحی

سیستم فاضلاب شامل لوله‌کشی برای دفع آب مصرف‌شده و فاضلاب بهداشتی به خارج از ساختمان یا شبکه شهری است. طراحی صحیح شیب، هواکش (ونت) و استفاده از لوله‌های ضد بو اهمیت زیادی دارد.

3. سیستم گرمایش (شوفاژ، پکیج یا موتورخانه)

در فصل سرما، گرم کردن فضای داخلی ساختمان از طریق سیستم‌هایی مانند پکیج دیواری، رادیاتور، گرمایش از کف یا موتورخانه مرکزی انجام می‌شود. اجرای صحیح این سیستم باعث افزایش راندمان و صرفه‌جویی در مصرف انرژی خواهد شد.

4. سیستم سرمایش و تهویه مطبوع

استفاده از کولر آبی، اسپلیت، چیلر، فن‌کوئل و هواساز در این بخش قرار دارد. اجرای تاسیسات ساختمان در این مرحله باید با در نظر گرفتن نیازهای اقلیمی، متراژ فضا و میزان مصرف انرژی انجام شود.

5. تهویه سرویس‌ها و فضاهای بسته

نصب هواکش‌ها، کانال‌کشی تهویه و فن‌های مخصوص برای سرویس‌های بهداشتی، آشپزخانه‌ها و پارکینگ از جمله مواردی است که در تأسیسات مکانیکی لحاظ می‌شود.

بخش‌های اصلی تأسیسات الکتریکی

1. برق‌کشی داخلی و روشنایی

از سیم‌کشی داخلی گرفته تا نصب کلید و پریز، فیوز، جعبه‌تقسیم و تابلو برق، همه در بخش برق و روشنایی جای می‌گیرند. استفاده از سیم‌های استاندارد و رعایت فاصله‌ها برای ایمنی ساکنان بسیار مهم است.

2. سیستم آیفون و دربازکن

در ساختمان‌های چند واحدی، نصب آیفون تصویری یا صوتی، سیستم‌های ارتباط داخلی و کنترل ورودی اهمیت زیادی دارد.

3. سیستم اعلام و اطفاء حریق

نصب دتکتور دود، آژیر اعلام حریق، جعبه آتش‌نشانی، کپسول‌ها و گاهاً اسپرینکلر در تأسیسات برق و ایمنی قرار می‌گیرند. در پروژه‌های بزرگ، این سیستم باید مطابق با ضوابط سازمان آتش‌نشانی طراحی و اجرا شود.

4. نصب آسانسور

آسانسور هم ترکیبی از تاسیسات مکانیکی و الکتریکی است که نیاز به زیرساخت‌های خاص (چاه آسانسور، تابلو برق سه‌فاز، تهویه و ...) دارد.

5. سیستم‌های هوشمند (Smart Home)

در ساختمان‌های مدرن، اجرای سیستم‌های هوشمند برای کنترل روشنایی، دما، امنیت، پرده‌ها و صوتی-تصویری نیز بخشی از تأسیسات برق محسوب می‌شود.

نقش شرکت ساختمانی در اجرای تأسیسات ساختمان

اجرای تاسیسات ساختمان کاری کاملاً تخصصی است که باید توسط مهندسان مجرب، طبق نقشه‌های تأییدشده، استانداردهای ملی و با استفاده از مصالح و تجهیزات مرغوب انجام شود. در این مسیر، همکاری با یک شرکت ساختمانی حرفه‌ای می‌تواند:

• از هدررفت منابع و دوباره‌کاری جلوگیری کند

• هزینه‌های پروژه را مدیریت نماید

• زمان‌بندی اجرا را بهینه کند

• مجوزها و تأییدیه‌های لازم (آتش‌نشانی، نظام مهندسی) را اخذ نماید

شرکت‌های ساختمانی باتجربه معمولاً از زیرمجموعه‌های تخصصی تاسیسات برخوردار هستند یا با پیمانکاران معتبر همکاری می‌کنند.

اشتباهات رایج در اجرای تاسیسات ساختمان

اگر تاسیسات توسط افراد غیرمتخصص اجرا شود، ممکن است با مشکلاتی مواجه شوید:

• نشت آب و فاضلاب به دلیل لوله‌کشی غیراصولی

• افزایش مصرف انرژی به دلیل عایق‌کاری ناقص

• آتش‌سوزی یا اتصال برق در نتیجه سیم‌کشی نامناسب

• تهویه ناکافی در فضاهای بسته

• نبود مسیر دسترسی برای تعمیرات آینده

بنابراین بهتر است در انتخاب پیمانکار تاسیساتی یا شرکت ساختمانی برای اجرای پروژه‌تان دقت بالایی داشته باشید.

جمع‌بندی

در پاسخ به این پرسش که تأسیسات ساختمان شامل چه مواردی است؟ باید گفت که این بخش از ساختمان، شامل زیرساخت‌های مکانیکی و الکتریکی است که سکونت در ساختمان را ممکن، ایمن و راحت می‌سازد. اجرای اصولی تأسیسات نیازمند دانش مهندسی، تجربه اجرایی و دقت فراوان است. اگر به دنبال اجرای حرفه‌ای تاسیسات برای پروژه خود هستید، همکاری با یک شرکت ساختمانی معتبر می‌تواند تصمیمی هوشمندانه باشد.